Waarom de keuze voor het onderwerp bijbaan?
"Bij vraaggestuurd onderwijs wordt uitgegaan van de behoefte van de leerling aan bepaalde informatie en lesstof. Het uitgangspunt van vraaggericht onderwijs is dat alle leerlingen leervragen hebben. Om de intrinsieke motivatie van de leerling te stimuleren, is het van belang dat er naar de leervragen van de leerling geluisterd wordt. Het aanbod kan hierdoor op de leerling afgestemd worden."( leraar 24)
Bovenstaande geeft precies aan waarom ik voor het onderwerp bijbaan hebt gekozen. Door de vrijheid die wordt gegeven in het meesterstuk met betrekking tot het onderwerp, heb ik het onderwerp mede bepaalt door mezelf de volgende vraag te stellen. Wat had ik graag op school geleerd in havo 3? Al snel kwam het onderwerp bijbaan in mij op. Ik ben op mijn vijftiende begonnen met werken in de horeca, maar had geen idee van minimum loon, wettelijke vastgestelde werktijden, arbeidsovereenkomst, belasting terugvragen of waarom ik überhaupt belasting betaalde. Je kunt wel stellen dat ik de ideale werknemer was voor mijn werkgever, want ik deed gewoon wat er gevraagd werd zonder kritische vragen te stellen. Van zelfredzaamheid op dit gebied was geen sprake. In gesprekken met leerlingen op mijn stage school merkte ik dat er na 20 jaar nog weinig veranderd is. De meeste leerlingen hebben nog steeds geen idee dat er een minimum is gesteld aan wat ze behoren te verdienen en dat op zondag werken helemaal niet vanzelfsprekend is voor een vijftienjarige, om maar enkele voorbeelden te noemen. Leerlingen zijn echter wel gemotiveerd om hier meer over te weten te komen. Sommige leerlingen hebben al een bijbaan of zijn op zoek naar een bijbaan en ze willen allemaal weten of ze genoeg verdienen en of ze belasting kunnen terugvragen. Het onderwerp sluit goed aan bij de doelgroep en ik heb mede daarom besloten om een lessenserie te ontwikkelingen over het onderwerp bijbaan.
Bovenstaande geeft precies aan waarom ik voor het onderwerp bijbaan hebt gekozen. Door de vrijheid die wordt gegeven in het meesterstuk met betrekking tot het onderwerp, heb ik het onderwerp mede bepaalt door mezelf de volgende vraag te stellen. Wat had ik graag op school geleerd in havo 3? Al snel kwam het onderwerp bijbaan in mij op. Ik ben op mijn vijftiende begonnen met werken in de horeca, maar had geen idee van minimum loon, wettelijke vastgestelde werktijden, arbeidsovereenkomst, belasting terugvragen of waarom ik überhaupt belasting betaalde. Je kunt wel stellen dat ik de ideale werknemer was voor mijn werkgever, want ik deed gewoon wat er gevraagd werd zonder kritische vragen te stellen. Van zelfredzaamheid op dit gebied was geen sprake. In gesprekken met leerlingen op mijn stage school merkte ik dat er na 20 jaar nog weinig veranderd is. De meeste leerlingen hebben nog steeds geen idee dat er een minimum is gesteld aan wat ze behoren te verdienen en dat op zondag werken helemaal niet vanzelfsprekend is voor een vijftienjarige, om maar enkele voorbeelden te noemen. Leerlingen zijn echter wel gemotiveerd om hier meer over te weten te komen. Sommige leerlingen hebben al een bijbaan of zijn op zoek naar een bijbaan en ze willen allemaal weten of ze genoeg verdienen en of ze belasting kunnen terugvragen. Het onderwerp sluit goed aan bij de doelgroep en ik heb mede daarom besloten om een lessenserie te ontwikkelingen over het onderwerp bijbaan.
Verantwoording werkwijze
Ik wil met deze lessenserie bereiken dat leerlingen leren, met behulp van internet, zelfstandig vragen over bepaalde onderwerpen te beantwoorden. Om dit te bereiken is deze lessenserie in het begin docentgestuurd. Ik bepaal de leerdoelen, de leeractiviteiten, plan het leerproces, zorg voor motiverende elementen enzovoort. Ik heb hier voor gekozen omdat ik het zeker in het begin belangrijk vind dat leerlingen een duidelijke structuur krijgen aangeboden en leerlingen weten wat ervan hen wordt verwacht. Mijn ervaring is dat veel leerlingen deze structuur nodig hebben en dat hiermee opstart problemen worden voorkomen.
In de loop van de lessenserie worden de lessen minder docent gestuurd en wordt erover gegaan op gedeelte sturing. Ik activeer de leerfuncties bij de leerlingen, maar laat waar mogelijk leerlingen zelfs keuzes maken.(Veen & Wal, 2008). De eindopdracht waarvoor leerlingen een cijfer krijgen is hier een goed voorbeeld van. Leerlingen mogen binnen het gestelde onderwerp zelf vragen formuleren die ze willen beantwoorden. Hoe ze de vragen gaan beantwoorden kunnen de leerlingen zelf bepalen. Ik heb bewust gekozen voor een eindopdracht in plaats van een eindtoets omdat de volgende twee leerdoelen centraal staan in deze lessenserie:
In de loop van de lessenserie worden de lessen minder docent gestuurd en wordt erover gegaan op gedeelte sturing. Ik activeer de leerfuncties bij de leerlingen, maar laat waar mogelijk leerlingen zelfs keuzes maken.(Veen & Wal, 2008). De eindopdracht waarvoor leerlingen een cijfer krijgen is hier een goed voorbeeld van. Leerlingen mogen binnen het gestelde onderwerp zelf vragen formuleren die ze willen beantwoorden. Hoe ze de vragen gaan beantwoorden kunnen de leerlingen zelf bepalen. Ik heb bewust gekozen voor een eindopdracht in plaats van een eindtoets omdat de volgende twee leerdoelen centraal staan in deze lessenserie:
- Leerlingen kunnen in weebly zelfstandig een webpagina maken
- Leerlingen kunnen met behulp van internet informatie opzoeken over verschillende onderwerpen.
Verantwoording uitvoering
Bij het uitvoeren van de lessen is er zo veel mogelijk rekening gehouden met de theorie van Ebbens in effectief leren. Ten eerste is getracht voor elke les met een aandachtsrichter te komen die de aandacht richten op de doelen van de les. Door gebruik te maken van de voorbeelden uit het boek 'Een pakkend begin!' (Doornebos-Klarenbeeke, D. & Someren, K. & Walhout, J. 2010) is dit volgens mij goed gelukt. Daarnaast is de website zo ontworpen dat leerlingen duidelijk worden voorzien van informatie en instructie. Dit geldt voor zowel de uitleg als voor de instructie op het zelfstandig werken.
In de lessenserie komen regelmatig momenten naar voren om te bepalen of de belangrijkste begrippen of vaardigheden zijn overgekomen. Ik ben dan ook van mening dat de lesfases van Ebbens voor zover mogelijk aanwezig zijn in de lessen. Door gebruik te maken van de website worden een aantal voorwaarden die Ebbens stelt ingevuld. De website zorgt door gebruik te maken van een digitaal werkboek voor zichtbaarheid en individuele aanspreekbaarheid. Tot slot, ik heb getracht de leerlingen te motiveren met opdrachten die zo dicht mogelijk bij de dagelijkse praktijk staan. De bedoeling is dat hierdoor leerling betekenis kunnen geven aan de leerstof en hierdoor intrinsiek gemotiveerd raken.
In de lessenserie komen regelmatig momenten naar voren om te bepalen of de belangrijkste begrippen of vaardigheden zijn overgekomen. Ik ben dan ook van mening dat de lesfases van Ebbens voor zover mogelijk aanwezig zijn in de lessen. Door gebruik te maken van de website worden een aantal voorwaarden die Ebbens stelt ingevuld. De website zorgt door gebruik te maken van een digitaal werkboek voor zichtbaarheid en individuele aanspreekbaarheid. Tot slot, ik heb getracht de leerlingen te motiveren met opdrachten die zo dicht mogelijk bij de dagelijkse praktijk staan. De bedoeling is dat hierdoor leerling betekenis kunnen geven aan de leerstof en hierdoor intrinsiek gemotiveerd raken.
DidactiekDeze
lessenserie is grotendeels opgezet volgens de vijf dimensies van Marzano. De
vijf dimensies zijn:
|
Door te kiezen voor vraaggestuurd onderwijs verwacht ik een positieve houding van leerlingen ten aanzien van de leerstof. Het onderwerp staat dicht bij hun belevingswereld en is actueel gezien de leeftijd van de leerlingen. Leerlingen nemen door het beantwoorden van de leervragen de leerstof door. De kennis en vaardigheden worden uitgebreid en verfijnd door de verschillende activerende werkvormen die worden aangeboden. De opdrachten die leerlingen maken vinden plaats in een contextrijke omgeving. Met andere woorden de opdrachten in de klas komen overeen met de werkelijkheid. De kennis die leerlingen in deze lessenserie opdoen kan gelijk toegepast worden in de praktijk. De lessenserie wordt afgesloten met een eindopdracht waarin wordt nagegaan in hoeverre leerlingen in staat zijn om zelfstandig leervragen te formuleren en te beantwoorden. Anders gezegd; zijn leerlingen in staat om hun eigen leergedrag vorm te geven?
In deze lessenserie staat dimensie 4, het betekenisvol gebruik van kennis centraal. Ik ben echter van mening dat de opbouw van deze lessenserie ervoor heeft gezorgd dat aan alle dimensies aandacht is besteed.
In deze lessenserie staat dimensie 4, het betekenisvol gebruik van kennis centraal. Ik ben echter van mening dat de opbouw van deze lessenserie ervoor heeft gezorgd dat aan alle dimensies aandacht is besteed.
Leerstijlen
Met name leerlingen met een toepassingsgericht leerstijl worden op hun wenken bediend in deze lessenserie. De voorbeelden en opdrachten zijn concreet en bieden voldoende toepassingsmogelijkheden. Naast de toepassingsgerichte leerstijl van Vermunt komt ook de leerstijlopvatting van Kolb aanbod in deze lessenserie. Opdracht 3 komt van kennisbank economie en is uitgewerkt volgens de leerstijlopvatting van Kolb.
In dit document (Ruud de Moor Centrum, 2012) vindt u de didactiek die is toegepast in deze opdracht.
De keuze voor een toepassingsgerichte leerstijl (Vermunt) of beslissers en doeners (Kolb) lijkt mijn voor de havo de juiste. Volgens het rapport 'beter inspelen op havo leerlingen' wordt min of meer de conclusie getrokken dat de meeste havo leerlingen beslissers of doeners zijn en er onvoldoende rekening wordt gehouden met de leerstijl van de havo leerling. Ik ben van mening dat in deze lessenserie hier wel rekening mee wordt gehouden en leerlingen in de klas dit gaan waarderen.
In dit document (Ruud de Moor Centrum, 2012) vindt u de didactiek die is toegepast in deze opdracht.
De keuze voor een toepassingsgerichte leerstijl (Vermunt) of beslissers en doeners (Kolb) lijkt mijn voor de havo de juiste. Volgens het rapport 'beter inspelen op havo leerlingen' wordt min of meer de conclusie getrokken dat de meeste havo leerlingen beslissers of doeners zijn en er onvoldoende rekening wordt gehouden met de leerstijl van de havo leerling. Ik ben van mening dat in deze lessenserie hier wel rekening mee wordt gehouden en leerlingen in de klas dit gaan waarderen.
vakoverstijgend
Deze lessenserie kan alleen door de vakgroep economie gegeven worden. Ik raad echter docenten aan om dit project samen met het vak Nederlands te combineren. Vooral in het begin, bij het zoeken naar vacatures, kan men dit goed combineren met het schrijven van een sollicitatiebrief of het maken van een cv. De eindopdracht kan bijvoorbeeld bij het vak Nederlands gepresenteerd worden. Kortom, ik denk dat het zeker de moeite loont om te overleggen met de vakgroep Nederlands.